napisz

+48 699 993 243

Węgry/Siedmiogród

franciszkanie

Początki

Początki obecności franciszkanów konwentualnych na Węgrzech sięgają XIII wieku, kiedy to zakon franciszkański zaczął rozprzestrzeniać się po Europie po śmierci św. Franciszka z Asyżu. Na Węgrzech franciszkanie pojawili się za czasów panowania króla Béli IV (1235-1270), który zaprosił zakonników do zakładania klasztorów i posługi religijnej w tym regionie. Był to okres intensywnej działalności misyjnej, kiedy franciszkanie pełnili rolę kaznodziejów, spowiedników i duszpasterzy, propagując ubóstwo oraz życie według ideałów ewangelicznych.

0

obecności

0

misjonarzy

Franciszkanie na Węgrzech

Jednym z najstarszych franciszkańskich klasztorów na Węgrzech był klasztor w Esztergom, założony już w XIII wieku, który stał się ważnym centrum życia religijnego i kulturalnego. Zakon odgrywał istotną rolę w umacnianiu wiary chrześcijańskiej, szczególnie w czasie najazdów tureckich, które miały miejsce w XVI i XVII wieku. Mimo trudności związanych z okupacją, franciszkanie konwentualni nadal działali na rzecz wspólnoty wiernych.

W ciągu wieków obecność franciszkanów na Węgrzech była narażona na różne zmiany polityczne, takie jak reformacja, wojny czy podziały w obrębie samego zakonu. Niemniej jednak zakon przetrwał te wyzwania, kontynuując swoją misję zarówno na poziomie duchowym, jak i społecznym. Dziś franciszkanie konwentualni są nadal obecni na Węgrzech, prowadząc duszpasterstwo, działalność edukacyjną oraz liczne inicjatywy charytatywne w różnych częściach kraju.

28 października 2018 r. należące do Prowincji św. Elżbiety na Węgrzech i w Siedmiogrodzie 4 klasztory i 11 zakonników na mocy dekretu ówczesnego Ministra generalnego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych o. Marco Tasca przeszły pod jurysdykcję gdańskiej Prowincji św. Maksymiliana M. Kolbego w Polsce.

Ta decyzja była ważnym krokiem w umacnianiu franciszkańskiej obecności w regionie i otworzyła nowe możliwości dla działalności zakonników, zarówno w kontekście lokalnej pracy duszpasterskiej, jak i międzynarodowej współpracy w ramach zakonu.

Działajmy wspólnie!

Arad

Franciszkańska obecność w Arad, położonym na terenie dzisiejszej Rumunii, sięga XVI wieku, kiedy to mnisi z Bośni przybyli do miasta w 1520 roku. Wkrótce wybudowali pierwszy kościół, który stał się ważnym centrum duchowym dla miejscowej ludności. Jednakże w kolejnych dwóch stuleciach miasto było wielokrotnie niszczone podczas wojen, co nie oszczędziło również franciszkańskiej świątyni. Z tego powodu kościół był kilkakrotnie burzony i odbudowywany.

Decyzja o budowie nowego kościoła w stylu barokowym zapadła w XVIII wieku, a prace budowlane rozpoczęto w 1752 roku. Proces wznoszenia nowej świątyni trwał 30 lat, co było charakterystyczne dla dużych projektów architektonicznych tego okresu. Nowa budowla wpisuje się w tradycję barokowych kościołów franciszkańskich w Europie Środkowej i Wschodniej, które były znane z bogatych zdobień i monumentalnych fasad.

Kościół franciszkański w Aradzie stanowi jeden z najstarszych i najważniejszych zabytków sakralnych regionu. Od czasów swojego powstania służył nie tylko jako miejsce kultu, ale także jako schronienie i punkt wsparcia duchowego dla lokalnej społeczności, zwłaszcza w trudnych czasach wojen i konfliktów.

Dziś świątynia jest zarówno miejscem modlitwy, jak i świadectwem bogatej historii regionu, który przez wieki znajdował się pod wpływami różnych mocarstw, co odbiło się także na architekturze i historii kościoła.

Franciszkanie w Arad, podobnie jak w przeszłości, kontynuują swoją misję w duchu wiary i pomocy społecznej. Dzisiaj ich działalność obejmuje opiekę duszpasterską nad lokalną wspólnotą katolicką. W szczególności koncentrują się na posłudze sakramentalnej, organizowaniu mszy świętych oraz nabożeństw w kościele franciszkańskim w Aradzie.

Kościół, którego początki sięgają XVI wieku, odgrywa także ważną rolę jako miejsce pielgrzymek i turystyczne centrum duchowo-kulturowe. Franciszkanie aktywnie współpracują z lokalnymi władzami, muzeum i archiwami w celu zachowania i promocji dziedzictwa historycznego tego obszaru. Ważnym aspektem ich działalności jest także wspieranie i organizacja lokalnych inicjatyw charytatywnych, takich jak pomoc dla ubogich i potrzebujących.

Miszkolc

Klasztor franciszkański w Miszkolcu ma bogatą historię sięgającą XVIII wieku, gdy rozpoczęto budowę jego obecnej formy. W 1727 roku rozpoczęto prace nad ołtarzem bocznym św. Antoniego Padewskiego, a całość budowy klasztoru i kościoła zakończono około 1760 roku. Wewnątrz znajduje się barokowy ołtarz główny, bogato zdobiony, który uchodzi za jedno z cenniejszych dzieł barokowej sztuki sakralnej na Węgrzech.

Od końca XVIII wieku franciszkanie w Miszkolcu nie tylko sprawowali posługę duchową, ale również prowadzili działalność przemysłową. W klasztorze istniała manufaktura tekstylna, gdzie produkowano m.in. materiały na habity dla wszystkich zakonników franciszkańskich na Węgrzech. Zakonnicy brali także aktywny udział w życiu lokalnej społeczności, a w XIX wieku funkcjonowała tu franciszkańska drukarnia Kapisztrán, która drukowała religijne materiały i publikacje.

Po drugiej wojnie światowej, w czasach komunizmu, klasztor był przejęty przez państwo, a mnisi nie mogli nosić habitów. Dopiero w 1992 roku franciszkanie odzyskali prawa do klasztoru, a budynek został zwrócony im w 2004 roku.

Eger

Historia klasztoru franciszkanów w Egerze sięga również czasów baroku. Kościół i klasztor, wybudowane w XVIII wieku, są jednymi z ważniejszych obiektów sakralnych w tym mieście. Kościół św. Antoniego, będący częścią klasztoru, słynie z imponujących fresków i dekoracji, które zdobią wnętrze. Franciszkanie od samego początku swojej działalności w Egerze angażowali się w edukację oraz opiekę nad biednymi i potrzebującymi.

Obecnie klasztor w Egerze nadal pełni funkcję duchowego centrum, organizując regularne nabożeństwa oraz działalność duszpasterską.

Segedyn

Franciszkanie pojawili się w Szeged (Segedyn) w pierwszej połowie XIV wieku. Najstarsza pewna wzmianka źródłowa o nich odnotowana została w 1316 roku, choć według mniej wiarygodnych przekazów działać mogli w mieście już sześć lat wcześniej. W XV wieku ruch reformatorski doprowadził do podziału zakonu na dwie części: franciszkanów konwentualnych i obserwantów. Poseł papieski Julián Cesarini opowiedział się po stronie tych drugich i w 1444 roku nadał im kościół w Szeged. Franciszkanie konwentualni nie ugięli się jednak i w 1452 roku na zgromadzeniu prowincjalnym zwołanym w Szeged wybrali na prowincjała Fábiána Igalego, pod którego kierownictwem sami wkroczyli na drogę reformy. To posunięcie uratowało ich domenę przed rozpadem, natomiast obserwanci zostali zmuszeni do oddalenia się i ostatecznie osiedli na przedmieściu Szeged zwanym Alsóváros, w pobliżu szpitala i kościoła św. Piotra.

W trzeciej ćwierci XV wieku franciszkanie obserwanci przystąpili do budowy kościoła pod wezwaniem Matki Boskiej Śnieżnej oraz sąsiadującego z nim klasztoru, spośród zabudowań którego najwcześniej, w latach 80-tych XV wieku wzniesione zostało skrzydło zachodnie. Do tego czasu zakonnicy mieszkali w pobliskim szpitalu św. Piotra i korzystali z jego kaplicy lub kościoła. Budowę kościoła klasztornego rozpoczęto od części zachodniej – nawy oraz przyległego krużganka. W trakcie prac nad późnogotycką świątynią stopniowo rozbierano stary, późnoromański kościół św. Piotra, z którego materiałów rozbiórkowych korzystano przy wznoszeniu dolnych części prezbiterium i wieży. Kościół konsekrowano w 1503 roku, ale nadal prowadzono prace budowlane przy kapitularzu i wieży, ostatecznie nie ukończonej.

Osiedlenie się dwóch gałęzi tego samego zakonu w jednym mieście doprowadziło do długotrwałych walk i rywalizacji między zakonnikami. Kres rywalizacji położyło jednak zagrożenie tureckie, na skutek którego w 1541 roku franciszkanie konwentualni opuścili Szeged. Dwa lata później miasto zostało zdobyte przez muzułmanów, częściowo wyludnione i pozbawione księży którzy uciekli na północ. W użyciu pozostał jedynie kościół i klasztor franciszkanów z Alsóváros, działających pomimo tureckiej okupacji. W XVII wieku liczba mnichów wahała się od 3 do 6, a dopiero pod koniec wieku wzrosła do 7-10. Prowadzili oni ograniczoną działalność duszpasterską, leczniczą, utrzymywali ogród ziołowy i sad, które zostały zniszczone w 1740 roku na skutek powodzi.

Władze tureckie nie zezwalały na wznoszenie nowych budynków ani na rozbudowę istniejących, dzięki czemu średniowieczne zabudowania unikały większych nowożytnych przekształceń. Nawet najmniejsza naprawa na terenie klasztoru wymagała pozwolenia. Między innymi w 1624 roku po zapadnięciu się dachu kościoła i zawilgoceniu murów, zakonnicy poprosili o pozwolenie na remont, a w 1625 roku wystąpili o zezwolenie na rozbiórkę sklepienia kościoła, do czego ostatecznie nie doszło. Kolejne naprawy kościoła prowadzono w 1632, 1640 i 1665 roku, zaś klasztoru, a konkretnie skrzydła północnego w 1680 roku. W 1686 roku Szeged odbity został przez wojska chrześcijańskie, co ułatwiło mnichom prowadzenie klasztoru. W 1712 roku zniszczyła go jednak powódź, po której odbudowany został w stylistyce barokowej. Kolejne prace remontowe prowadzono w drugiej połowie XIX stulecia oraz w 1900 roku, kiedy to niestety zniszczeniu uległo wiele pierwotnych elementów architektonicznych.

Stan obecny

Kościół i mieszczący ekspozycję muzealną klasztor udostępniony jest dla zwiedzających. Zabytek wciąż pozostaje własnością franciszkanów, z inicjatywy których został wyremontowany przy wykorzystaniu środków unijnych w 2012 roku, kiedy też otwarto centrum turystyczne. Kościół zachował późnogotycki układ i w większości bryłę, nowożytna jest jedynie wieża północna powyżej drugiej kondygnacji, ukończona w XVIII stuleciu. Zabudowania klauzury zostały przebudowane i ujednolicone, zwłaszcza skrzydło wschodnie. Skrzydło zachodnie zachowało średniowieczne mury obwodowe, ale usunięto pierwotne podziały wewnętrzne. Na szczęście średniowieczny system otworów w większości nie został zastąpiony barokowym, dzięki czemu franciszkańska klauzura z Szeged należy obecnie do jednych z najlepiej zachowanych na terenie Węgier późnogotyckich budowli tego typu.

Odkryj pozostałe nasze misje